فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 31 فروردین 1403

حسن مطلع

 

 عنوان آرايه: حسن مطلع: 

 توصيف آرايه:

آن است كه بيت اول غزل يا قصيده را زيبا و دلنشين آورند تا توجه شنونده را جلب

كنند و او را به شنيدن ابيات ديگر راغب گردانند. مانند اين بيت:

 

دلى كه غيب‌نماى است و جام جم دارد   ز خاتمى كه دمى گم شود چه غم دارد؟

 

كه به جهات زير، مصداق حسن مطلع است: 1. رسايى و شيوايى 2. استفهام مجازى

چه غم دارد؟- 3. رعايت صنعت سجع، ميان جم، خاتم، دم و غم 4. صنعت تلميح-

تلميح به گم شدن انگشترى سليمان. 5. صنعت ابداع يعنى آوردن چند صنعت در يك

عبارت.

در بيشتر غزل‌هاى حافظ، صنعت حسن مطلع رعايت شده است:

جان بى‌جمال جانان ميل جهان ندارد   وان كس كه اين ندارد حقا كه جان ندارد

 

سال‌ها دل طلب جام جم از ما مى‌كرد   و انچه خود داشت ز بيگانه تمنا مى‌كرد

 

ستاره‌اى بدرخشيد و ماه مجلس شد   دل رميدۀ ما را انيس و مونس شد

 

نقدها را بود آيا كه عيارى گيرند   تا همه صومعه‌داران پى كارى گيرند

 

لازم به يادآورى است كه مقاله، خطابه، سخنرانى و مانند آنها را نيز آغازى نيكو لازم است.