در مدح خواجه علاء الدین ابویعقوب یوسف بن احمد حدادی شالنکی غزنوی و ابوالمعالی احمدبن یوسف

ای ز راه لـطـف و رحـمت متـصـل بـا عـقـل و جـانوی بـه عـمل و قدر و قدرت بـرتـر از کون و مکانهــر کــجــا مــهـر تــو آیـد رخــت بــربــنــدد خــردهـر ک…

ای ز راه لـطـف و رحـمت متـصـل بـا عـقـل و جـان وی بـه عـمل و قدر و قدرت بـرتـر از کون و مکان
هــر کــجــا مــهـر تــو آیـد رخــت بــربــنــدد خــرد هـر کـجـا قـهـر تـو آیـد کـیـسـه بــگـشـایـد روان
ای بـه پـیش صـدر حـکـمت سـرفـرازان سـرنگـون وی بـه گـرد خـوان فـضـلـت مـیزبـانـان مـیهمـان
ذات نـامـحـسـوسـت از خـورشـیـد پـیـداتـر ولـیـک عــجــز مــا دارد هـمــی ذات تــرا از مــا نــهــان
گــر نــبــودی عــلــم تــو ذات خــرد را رهـنــمــون می ندانسـتـی خـرد یک پـارسی بـی تـرجـمان
آفـتـاب ار بـی مـدد تـا بــد ز عـونـت زیـن سـپـس چــون مـه دوشـیـنـه تــابــد آفـتــاب از آســمـان
هر کـه بـهر ذات پـاکـت جـسـت مـانـد اندر وصـال هر که بـهر سود خویشت جست ماند اندر زیان
هـسـتـی مـا پـادشـاهـا چـون حـجـاب راه تـسـت چـشم زخـم نیسـتـی در هسـتـی ما در رسـان
هـر کـه از درگـاه عــونـت یـافــت تــوقـیـع قــبــول پیش درگاهش کمر بـندد به خدمت انس و جان
چــون عــلــای دیـن و دولــت آنــکــه از اقــبــال او لــالــه رویــد از مــیــان خــاره در فــصــل خــران
آنـکـه بــذل اوسـت هـر جــا بــارنـامـه هـر غـریـب و آنـکـه عـدل اوسـت هـر جـا بـدرقـه هر کـاروان
دولتـی دارد که هر لشکر که بـاوی شد بـه حـرب مـرد را جـوشـن نـبــایـد اسـب را بــر گـسـتـوان
رایـت بــدعـت چــو قـارون شـد نـهـان انـدر زمـیـن چـون کـلـه گـوشـه عـلـایی نـور داد انـدر جـهان
نـیـک پــشــتــی آمــدنـد الــحــق نـهـان شــرع را آل مــحــمــود از ســنـان و آل حــداد از لــســان
خـاصه بـدر صدر شمع شرع یوسـف آنکه هسـت چـون زلیخـا صـد هزاران بـخـت پـیر از وی جـوان
پــیـشـوای دیـن فـقـیـه امـت آن کـز حـشـمـتـش مبـتـدع را مغـز خـون گـردد همی در اسـتـخـوان
آنــکـــه گــاه پـــایــداری دولــت خـــود را هــمــی طیلسـان داران سرش کردند همچـون طیلسـان
آنـکــه گــاه دانــش آمــوزی ز بــهـر قــهـر نـفــس بــسـتــر او خـاک سـاکـن بــود و فـرش آب روان
لاجرم گشت آنچنان اکنون که هست از روی فخر خـاک نعل اسـب او را چـشم حـوران سرمه دان
دان کـه وقـتـی قـحـط نـان بــود انـدران اول قـرون بـین که اکـنون قـحـط دینسـت اندرین آخـر زمان
مـیـزبــان بـودنـد عـالـم را دو یـوسـف در دو قـحـط یوسـف غـزنی بـه دین و یوسـف مصـری بـه نان
هر که سـر بـر خـط او بـنهاده چـون کلکش دو روز هر کـه پـی بـر کـام او بـنهاد چـون مـا یک زمـان
زین جـهـان بـیرون نـشـد تـا چـشـم او او را نـدیـد سـر چـو شـیر عـود سـوز و تـن چـو پـیل پـرنیان
مـشــتــری گـر خــصـم او گـردد نـیـارد کـرد هـیـچ جــرم کــیـوان از بــرای نـحــس او بــر وی قــران
شـب بـه دوزخ رفـت آن کـش بـامدادان گـفـت بـد این چـنین اقـبـال کـس را آسـمـان ندهد نشـان
تـا جـمـال طـلـعـتـش بـر جـای بــاشـد روز حـشـر گــر نـمـانـد آفــتــاب و مـشــتــری را گـو مـمـان
از بــقــای اوســت چــون ایـمــان مــا در ایـمــنـی از بـــرای امـــن مـــا یــارب تـــو دارش در امـــان
از چـنـان صـدری چـنـیـن بــدری بـرآمـد بــا کـمـال ای مسـلمانان چـه زاید جـز گـل اندر گـلسـتـان
بــوالـمـعـالـی احــمـد یـوسـف کـه او را آمـدسـت خـلـقـت یوسـف شـعـار و خـلـق احـمد قـهرمان
آنکـه آن سـاعـت حـسـودش را عـلـم گـردد نگـون گــر نــدارد دیــده زیــر نــعــل اســب اوســتـــان
از بــــرای کـــرد او را آیـــد انـــدر چــــشــــم نـــور از بـــرای گــفــت او را آیــد انــدر جــســم جــان
تــا بــبــام آســمـانـش بــرد بــخــت از راه عــلــم ایــن نــکــوتــر بــاز کآتــش در زد انــدر نــردبــان
زیــر ســایــه آفــتــاب دولــت ســت آن مــاه روی روشـن آن ماهی کـه بـاشـد آفـتـابـش سـایبـان
شـاد بـاش ای مـنـحـنـی پـشـت تـو انـدر راه دین دیـر زی ای مـمـتــحـن خـصـم تـو انـدر امـتـحـان
تــا طــبــیـعــت زعــفـران را رنـگ اعــدای تــو دیـد مــایــه شـــادی جـــدا کــرد از مــزاج زعــفــران
چون مسائل حل کنی شیری بـوی دشمن شکار چون به منبـر بـر شوی بـحری بوی گوهر فشان
مـنـبــر از تــو زیـب گـیـرد نـه تــو از مـنـبــر از آنـک کـان ز گـوهـر سـرفـرازی یافـت نـه گـوهر ز کـان
بــود بــتــخـانـه گـروهـی سـاحـت بــیـت الـحـرام بـود بـدعـت جـای قـومـی بـقـعـت شـالـنـکـیـان
این دو مـوضـع چـون ز دیـدار دو احـمـد نـور یـافـت قـبـله سـنت شـد این و کـعـبـه خـدمت شـد آن
قــبــلــه دیـن امــامــان خــانـدان تــســت و بــس دیـر زی ای شـاه خـانـه شـاد بـاش ای خـانـدان
هر که دین خـواهد که دارد چـون شما بـاید خـطر هر که در خواهد که دارد چـون صدف بـاید دهان
خـاک و بــادی کـان نـیـابـد خـلـعـت و تـایـیـد حـق ایـن عــنـای مـغــز بــاشــد آن هـلــاک خــانـدان
شـیر اصـلی معـنی اندر سـینه دارد همچـو خـاک شــیـر رایـت بــاشــد آن کــو بــاد دارد در مـیـان
لـاجـرم آنـرا کـه بــادی بــود چـون ایـنـجــا رسـیـد خـاک ایـن در کـرد بــیـرون بــادشـان از بــادبــان
تــا جــمــال خــانـه حــدادیـان بــاشــد بــه جــای هـیچ دین دزدی نـیـارد گـشـت در گـیتـی عـیان
زان کـه ایشـان شـمـسـه دیننـد انـدر عـین شـب دزد متـواری شود چـون شمس بـاشد پـاسبـان
مــن غــلــام آســتــانـی ام کــه بــویـی خــاک او تــا بــه پــشـت گـاو مـاهـی بــوی دل آیـد از آن
ای تــــرا پــــرورده ایـــزد بــــهـــر دیـــن انـــدر ازل بـــخـــت و اقــبـــال ازل پـــرورد را نــبـــود کــران
از پــی بــخــت ازل را فـرخــی در شـعـر خــویـش پیش ازین گفتست بیتی من همی گویم همان
یـک بــخـتـی هـر کـرا بــاشـد هـمـه زان سـر بـود کـار از آن سـر نیک بـاید گـر نمـی دانی بـدان »
تــا بــبــیـنـی کــز بــرای خــدمـتــت گـردد فــلـک از پـس کسـب سنا را چـون سنایی مدح خـوان
حـرمتـی یابـی چـنان گر فی المثـل در صف حـرب تـیر دشمن پـیشت آید چـفتـه گردد چـون کمان
آنــچــنــان گــردی ز دانـش کــز بــرای دیـن حــق فـتـوی از صـدرت بـرد خـورشـیـد سـوی قـیـروان
این همـه رتـبـت ز یک تـاثـیر صـبـح بـخـت تـسـت بــاش تـا خـورشـیـد اقـبــالـت بـتـابـد ز آسـمـان
کــز بــرای خــدمــتــت را مــاه بــگــزیـنــد زمــیـن وز بـــرای حــرمــتـــت را حــور در بـــازد جــنــان
رو کـه تــایـیـد سـپــهـر و دانـش کـلـی تــر اسـت بــا چـنـیـن تـایـیـد و دانـش مـقـتـدا بــودن تـوان
تـا نبـاشـد گـاه کـوشـش تـیغ شـهلان چـون رماح تـا نبـاشد وقت بـخشش تـیر گردون چـون کمان
چـون طـریقـت کـارخـواه و چـون حـقـیقـت کـارکن چـون شریعت کار جـوی و چـون طبـیعت کامران
بــاد هــمــچــون دور هــمــنــام تــو دورت پــایــدار بـاد هـمـچـون دیـن هـمـنـام تـو عـمـرت جـاودان

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج