ای سـنـایـی گـر هـمـی جــویـی ز لـطـف حـق سـنـاعــقــل را قــربــان کــن انـدر بــارگــاه مــصــطــفــاهـیـچ مــنـدیـش از چــنـیـن عــیـاری ابــرا بــ…
ای سـنـایـی گـر هـمـی جــویـی ز لـطـف حـق سـنـا | عــقــل را قــربــان کــن انـدر بــارگــاه مــصــطــفــا |
هـیـچ مــنـدیـش از چــنـیـن عــیـاری ابــرا بــس بــود | عــاقــلـه عــقـل تــرا ایـمـان و ســنـت خــون بــهـا |
مـصـطـفـا اندر جـهان آن گـه کـسـی گـوید کـه عـقـل | آفــتــاب انـدر فــلـک آن گـه کـســی گـویـد ســهـا |
طــــوقــــداران الــــاهــــی از زبـــــان ذوق و شــــوق | عــل را در شــرع او خــوانــنــد غــمــخــوار و کــیـا |
در شـریـعـت ذوق دیـن یـابــی نـه انـدر عـقـل از آنـک | قــشـــر عـــالــم عـــقــل دارد مــغــز روح انــبـــیــا |
عـقـل تـا بـا خـود مـنی دارد، عـقـالـش دان نه عـقـل | چـون منی زو دور گـشـت آن گه دوا خـوانش نه دا |
عــقــل تــا کــو هـســت او را شــرع نــپــذیـرد ز عــز | بـاز چـون کـه گشـت گـردد شـرع پـیشـش کـهربـا |
در خــدای آبــاد یــابــی امــر و نــهــی دیــن و کــفــر | و احــمــد مـرســل خــدای آبــاد را بــس پــادشــا |
چـون نـبــاشـی خـاک درگـاه سـرایـی را کـه هـسـت | پــاســبــان بــام روح الــقــدس و دربــان مــرتــضــا |
دی هــــمــــه او بـــــودی و امــــروز چــــون دوری ازو | تــا جــوانـمــردی بــود دی دوســت امــروز آشــنــا |
«رحــمـت لـلـعــالـمـیـن » آمـد طــبــیـبــت زو طــلـب | چـه ازین عاصـی وز آن عاصی همی جـویی شـفا |
کان شفا کز عقل و نفس و جسم و جان جویی شفا | چـون نـه از دسـتــور او بــاشـد شـفـا گـردد شـقـا |
کـان نجـات و کـان شـفـا کـاربـاب سـنت جـسـتـه اند | بـوعـلـی سـینـا نـدارد در «نـجـات » و در «شـفـا» |
نـاشـتــا نـزدیـک او شـو زان کـه خـود نـبــود طـبــیـب | مــفــتــی ذوق و دلــیـل نــبــض جــز در نــاشــتــا |
مـسـجـد حـاجـت روا جـویی مـجـو اینجـا کـه نیسـت | راه ســنـت گـیـر و آن گــه مـســجــد حــاجــت روا |
گــر دعــاهــای تــهــی دســتــان بـــر آن در بـــگــذرد | بـــاز گــردد زاســـتـــان بـــا آســـتـــیــن پـــر دعــا |
چــنــگ در فــتــراک او زن تــا بـــحــق یــابــی رهــی | سـنـگ بــر قـنـدیـل خـود زن تـا ز خـود گـردی رهـا |
کـانـکـه رسـت از رسـم و عـادت گـوید او را سـنـتـش | کای قفـس بـشـکسـتـه اینک شـاخ طـوبـا مرحـبـا |
این یکـی گـوید بـه فـرمـان «اسـتـجـیـبـوالـلـرسـول » | و آن دگـر خـوانـد ز ایمـان «یـفـعـل الـلـه مـایـشـا» |
تـــا بـــدانـــجـــایــت فـــرود آرد کـــه بـــاشـــد انــدرو | نـاوک انـدازانـش قــهـر و خــنـجــر آهـنـجــان بــلــا |
زهــره مـــردان چـــو بـــر زنــگـــار پـــاشـــی نـــاردان | گــرده گــردان چــو بــر شــنـگــرف مـالـی لــوبــیـا |
حـربـه بـهـرام را بــشـکـسـتـه لـطـفـش قـبــضـه گـاه | بــربــط نـاهـیـد را بــشــکـســتــه قــهـرش گـردنـا |
بــــــارگـــــاه او دو در دارد کـــــه مـــــردان در رونـــــد | یــک در انــدر کــوفــه یــابـــی و دگــر در کــربـــلــا |
در حـــریــم مــصـــطـــفـــا بـــوبـــکــروار انــدر خـــرام | تـا سـیـه رویـی جـفـا بـیـنـی و خـوشـخـویـی وفـا |
عـشــق را بــیـنـی عـلـم بــر کـرده انـدر کـوی صـدق | عـقـل را بــیـنـی قـلـم بــشـکـسـتـه در صـدر رضـا |
بـــــا وفــــاداران دیــــن چــــنــــدان بـــــپــــر در راه او | تـــا نــه بـــال خــوف مــانــد بـــا تــو نــه پـــر رجــا |
دور کــــن بـــــوی ریــــا از خــــود کــــه تـــــا آزاده وار | مـسـجـد و مـیـخـانـه را مـحـرم شـوی چـون بـوریـا |
تــو چـه دیـدسـتــی هـنـوز از طـول و عـرض مـلـک او | کآنـکـه در سـدره ســت هـم آن را نـدانـد مـنـتــهـا |
گـــر دو عـــالــم را بـــبـــیــنــی بـــا ولــایــتـــهــای او | هفـت گـلـخـن دیده بـاشـی زانـهمـه هفـت آسـیا |
صـــورت احـــمــد ز آدم بـــد ولـــیــک انــدر صـــفـــت | آدم از احــمــد پــدیـد آمــد چــو ز آصــف بــر خــیــا |
جـوهرش چـون ز اضـطـرار عـقل و نفس اندر گذشـت | گفت و گوشش که «الرحمن علی العرش استوا» |
خـــاک آدم ز آفـــتـــاب جـــود او زر گـــشـــت از آنــک | خــاک آدم را چــنـان بــود او کــه مـس را کــیـمـیـا |
بــاز چــون خـود ز آفـتــاب جــود زریـن رخ شـده سـت | عـــارف زرگـــرش خـــوانـــد: پـــرده دار کـــبــــریـــا |
عـــارفــی و زرگــری گــویــی کــزو آمــوخـــتـــســـت | خـواجــه و حـامـی و صـدر و مـهـتــر و اسـتــاد مـا |
عـــارف زرگــر کــه در دنــیــا چـــو عـــقــل و آفــتـــاب | عـارفـســت انـدر احــاطـت زرگـرســت انـدر عـطــا |
مــلــک او اربــاب دیـن را هـم صــلــاح و هـم ســلــاح | کــلـکـل او دور زمـان را هـم صــبــاح و هـم مـســا |
شــکـرهـا بــا بــذل او چــون پــیـش مـوســا جــادوی | شـعـرهـا بــا فـضـل او چــون نـزد عـیـســا تــوتــیـا |
بـخـشـش خـود را بـه شـکـر کـس نیالاید که هسـت | در ره آزاد مــــردان شـــــکـــــر جـــــزوی از جـــــزا |
ایـنـهـمـه تــابــش ز روی و رای او نـشــگـفـت از آنـک | بــدر گـردد مـه چــو بــا خـورشـیـد سـازد مـلـتــقـا |
مـــقـــتـــدای عـــالـــم آمـــد مــقـــتـــدی در دیــن او | مــن غــلــام مــقــتـــدی و خــاکــپـــای مــقــتـــدا |
فضـل یحـیا صـاعـد آن قاضـی که خـود بـیرون ز فضـل | صـدهزاران فـضـل و یحـیی بـر مکسـت اندر سـخـا |
قــاضــی مــکــرم کــه چـــون فــوت صـــلــات ایــزدی | هـســت در شــرع کـرم فـوت صــلـاتــش را قـضــا |
روح او بـــر غــیــب واقــف هــمــچـــو لــوح آســمــان | کـاک او در شـرع مـنـصـف هـمـچــو خــط اســتــوا |
چــون گــران گــردد رکــابــش روی بــگـشــایـد امـیـد | چـون سـبـک گـردد عـنـانـش پـشـت بـنمـاید عـنـا |
مــرتـــع حــلــمــش چـــرا خــواران صــورت را ربـــیــع | مـنـبــع عــلــمـش جــزاخــواهـان مـعــنـی را جــزا |
ای چــو ســودا کـرده خــصــم ســردرابــی گـرم گـرم | وی چـو طـوبــا داده شـاخ خـشـک را بـی نـم نـمـا |
ای مـــرا مـــمـــدوح و مـــادح وی را پـــیـــرو مـــریـــد | ای مـرا قـاضـی و مـقـضـی وی مـرا خــصـم و گـوا |
گــرد تــو گــردم هـمــی زیـرا مــرا هـنـگــام ســعــی | از مــروت وز صـــفــا هــم مــروه ای و هــم صــفــا |
انـدریـن غـربــت مـرا هـمـچــون عــصــای مـوســیئی | دوســـتـــانــم را عـــصـــا و دشـــمـــنــم را اژدهــا |
از تــو بــودم بآســتــانــه خــواجــه عــارف مــعــرفــت | وز تــــو کـــردم در فـــرات نـــعـــمـــت او آشــــنـــا |
بــر تــو خــوانـم شـعـر آن شـعـری شـعـار چــرخ قـدر | بــا تــو گـویـم شـکـر آن شـکـر شـکـار خـوش لـقـا |
پــارسـا خــوانـدسـتــم انـدر شـعـر و مـن بــر صـدر او | هـر کـه در فـردوس بــاشـد چـون نـبــاشـد پـارسـا |
چــون نــبــاشــم پــارســا چــون عــقــل او را داده ام | چـون فـرو دسـتـان مـلـک امـسـال بــاژو پــار، سـا |
بــا حــیـا گـفــت او مـرا و چــشــم مـن روشــن بــدو | هـر کـه روشـن دیـده تـر شـد بــیـشـتـر دارد حـیـا |
چـون عـصـای مـوسـی و بــرهـان عـیـسـی گـفـت او | ســاحـــران را اژدهــا شــد شــاعــران را مــتـــکــا |
خـاصـه انـدر حـق این خـادم کـه هـسـت از مـکـرمـت | دیـگــران را یـک ولــی نــعــمــت مــرا خــود اولــیـا |
هـم ولـی اکــرام نـعــمـت هـم ولـی کــتــب عــلــوم | هـم ولــی دارو درمــان هـم ولــی شــکــر و ثــنــا |
هـسـت کـار مـن بــرو چـونـانـکـه وقـتـی پـیـش ازیـن | دهـخــدایـی گـفـت بــا غـوری فـضـولـی در نـســا |
کـی فـضـولـی کـو خــراجــت غـور گـفـتــا: بــرگـرفـت | شــاه و پــیـغـمـبــر زکـوة از غـور و احــداث از بــغـا |
ده خــدا گـفــت ار نـمـکــســاری شــود انـبــان کــون | گــوزهــای بـــی نــمــک پـــرانــد اهــل روســـتـــا |
غــورک بــی مـغــز را صــفــرا بــشــوریـد و بــگــفــت | کــی مــمــوه بـــاژگــونــه یــافــه گــوی هــرزه لــا |
ریــش تــو دانــد کــه گــوز بــیــنــمــک مــان در مــزه | کــم نــیــابــد آخــر از تــیــز نــمــک ســود شــمــا |
ده خــدا در خـشـم شـد بــا غـور گـفـتــا: هـم کـنـون | راسـت گـردانـم بـه یک بـاهو مـن این پـشـت دوتـا |
غـورک بـی شـرم کان بـشـنید گفـت: احـسـنت و زه | خود چـنین بـه هم طبـیب و هم عوان هم ده خـدا |
هـزل بــودسـت ایـن ولـیـکـن بــر مـثــال جــد سـزیـد | هـمـچـنـیـن بـود آن ولـی نـعـمـت دریـن مـدت مـرا |
هـمـچـنـان کـان پـیـر حـلـوایی هـمـی گـفـتـا بـه مـرو | هـسـت مـا را هـم دعـا و هـم عـصـید و هم عـصـا |
گــر نــدادی پـــرورش جـــان و دمــاغــم را بـــه مــرغ | مـرغ وار اکـنـون گـرفـتــسـتــی دمـاغ و جــان هـوا |
از شــراب آب روحـــانــی و حـــیــوانــی بـــشــســت | روح نــفــســانــیــم را از نــقــش مــالــیــخــولــیــا |
جـــان و دل را بـــود دارو لـــیــکـــن از بـــهــر جـــگـــر | آنچـه مـی بـاید نبـود آن چـیسـت کـسـنی و کـمـا |
یک دو هفـتـه طـبـع از آن بـگـریخـت کـز سـلوی و من | چــون ســتـــوران بـــاز در زد در پـــیــاز و گــنــدنــا |
ای ز راه خــلــق و خــلــق و لــحــن خــوش داوود وار | در دو جــایـم جــلـوه کــرده در جــهـان چــون اوریـا |
مـعــنـی دعــوت بــســی بــنـمـوده مـا را در حــضــور | ای عــفـی الـلـه دعــوی دعـوات در غـیـبــت چــرا |
هـر چـه جـویـنـد از دعـا مـا را خـود از تــو رایـجــسـت | ابــلـهـی بــاشـد ز چــون تــو قـبــلـه دزدیـدن دعـا |
خـشـمـت ار چـه بــر نـخـوانـد بــر دلـم بـعـد از طـمـع | هـمــچــو دیـوانـی بــری مــنــک بــربــر صــیـصــیـا |
آخــر ارچــه عــقــل مـا گـم شــد ولـی از روی حــس | ســر ز بــالــش بــاز مـی دانـیـم و پــای از لــالـکــا |
من همـان گـویم کـه آن مز من بـدان پـرسـنده گـفـت | کـش بـپـرسـید آنـهـمـه عـرق الـرجـال آخـر کـجـا؟ |
گـفـت لـاتـسـال حـبـیبـی کآنهمـه بـرکـند و سـوخـت | ســبــلـت عــرق الـرجــالـم عـلـت عــرق الـنـســا |
تــنـگ شـد بــر مـا فـضـای عـافـیـت بــی هـیـچ جـرم | وین چـنین بـاشـد «اذا جـاء القـضـا ضـاق الـفـضـا» |
مـالـشـی بــایـسـت مـا را زان کـه بـه ربـط را هـمـی | گــوشــمــالــی شــرط بـــاشــد تــا درآیــد در نــوا |
ای بـه مـاهـی جـان مـا را کـرده چـون مـاهـی شـیم | وی ز شـعـری عقل ما را داده چـون شـعـری سـنا |
مـا جــواب آن چــنـان شــعــر چــنـیـنـی گـفــتــه بــاز | شـــــعـــــر تــــــو آواز داوود آن مـــــا آن را صـــــدا |
از تـــو آن آیــد ز مــا ایــن زان کــه در شـــرط قـــمــار | پــخـتــگـان را صـرف بــهـتــر خـام دسـتــان را دغـا |
تـو فـشـاندی نور خـود چـون مـاه و اندر جـرم خـویش | مـرده ریـگـش مـانـد آن گـر بـیـش ازین دارد سـهـا |
کی شـود صـفرای تـو سـاکن ز خـوان ما چـو هسـت | مــطــبــخ مــا را بــه جــای زیــر بــا تــقــصــیـر بــا |
تــا چــو هـدهـد عـاقـلـان را هـم ز ســر خــیـزد کـلـاه | تــا چــو طـوطـی قـانـعـان را هـم ز تــن رویـد قـبــا |
هـمـچــو تــصـحــیـف قـبــا بــاد و چــو مـقـلـوب کـلـاه | دشـمـنـت اعـنـی هـلـاک و حـاسـدت اعـنـی فـنـا |
آنـــت بـــاد از راه دنـــیـــا کـــت کـــنـــد عـــقـــل آرزو | و آنـت بـاد از روی حـکـمـت کـت کـنـد دین اقـتـضـا |
عــالــم و آدم ز خــلــق و خــلــق تـــو آبـــاد و خــوش | هـمـچـو از مـادر صـبـی و هـمـچـو از گـلـبـن صـبــا |
تــو نـهـاده بــر ســر مــا پــای و مــا گــفــتــه بــه تــو | «ای نــهــاده پــای هـمــت بــر ســر اوج ســمــا» |
گروه کتاب پایگاه خبری شاعر
منبع : درج
منبع : درج