در نعت رسول اکرم و مدح عارف زرگر

ای سـنـایـی گـر هـمـی جــویـی ز لـطـف حـق سـنـاعــقــل را قــربــان کــن انـدر بــارگــاه مــصــطــفــاهـیـچ مــنـدیـش از چــنـیـن عــیـاری ابــرا بــ…

ای سـنـایـی گـر هـمـی جــویـی ز لـطـف حـق سـنـا عــقــل را قــربــان کــن انـدر بــارگــاه مــصــطــفــا
هـیـچ مــنـدیـش از چــنـیـن عــیـاری ابــرا بــس بــود عــاقــلـه عــقـل تــرا ایـمـان و ســنـت خــون بــهـا
مـصـطـفـا اندر جـهان آن گـه کـسـی گـوید کـه عـقـل آفــتــاب انـدر فــلـک آن گـه کـســی گـویـد ســهـا
طــــوقــــداران الــــاهــــی از زبـــــان ذوق و شــــوق عــل را در شــرع او خــوانــنــد غــمــخــوار و کــیـا
در شـریـعـت ذوق دیـن یـابــی نـه انـدر عـقـل از آنـک قــشـــر عـــالــم عـــقــل دارد مــغــز روح انــبـــیــا
عـقـل تـا بـا خـود مـنی دارد، عـقـالـش دان نه عـقـل چـون منی زو دور گـشـت آن گه دوا خـوانش نه دا
عــقــل تــا کــو هـســت او را شــرع نــپــذیـرد ز عــز بـاز چـون کـه گشـت گـردد شـرع پـیشـش کـهربـا
در خــدای آبــاد یــابــی امــر و نــهــی دیــن و کــفــر و احــمــد مـرســل خــدای آبــاد را بــس پــادشــا
چـون نـبــاشـی خـاک درگـاه سـرایـی را کـه هـسـت پــاســبــان بــام روح الــقــدس و دربــان مــرتــضــا
دی هــــمــــه او بـــــودی و امــــروز چــــون دوری ازو تــا جــوانـمــردی بــود دی دوســت امــروز آشــنــا
«رحــمـت لـلـعــالـمـیـن » آمـد طــبــیـبــت زو طــلـب چـه ازین عاصـی وز آن عاصی همی جـویی شـفا
کان شفا کز عقل و نفس و جسم و جان جویی شفا چـون نـه از دسـتــور او بــاشـد شـفـا گـردد شـقـا
کـان نجـات و کـان شـفـا کـاربـاب سـنت جـسـتـه اند بـوعـلـی سـینـا نـدارد در «نـجـات » و در «شـفـا»
نـاشـتــا نـزدیـک او شـو زان کـه خـود نـبــود طـبــیـب مــفــتــی ذوق و دلــیـل نــبــض جــز در نــاشــتــا
مـسـجـد حـاجـت روا جـویی مـجـو اینجـا کـه نیسـت راه ســنـت گـیـر و آن گــه مـســجــد حــاجــت روا
گــر دعــاهــای تــهــی دســتــان بـــر آن در بـــگــذرد بـــاز گــردد زاســـتـــان بـــا آســـتـــیــن پـــر دعــا
چــنــگ در فــتــراک او زن تــا بـــحــق یــابــی رهــی سـنـگ بــر قـنـدیـل خـود زن تـا ز خـود گـردی رهـا
کـانـکـه رسـت از رسـم و عـادت گـوید او را سـنـتـش کای قفـس بـشـکسـتـه اینک شـاخ طـوبـا مرحـبـا
این یکـی گـوید بـه فـرمـان «اسـتـجـیـبـوالـلـرسـول » و آن دگـر خـوانـد ز ایمـان «یـفـعـل الـلـه مـایـشـا»
تـــا بـــدانـــجـــایــت فـــرود آرد کـــه بـــاشـــد انــدرو نـاوک انـدازانـش قــهـر و خــنـجــر آهـنـجــان بــلــا
زهــره مـــردان چـــو بـــر زنــگـــار پـــاشـــی نـــاردان گــرده گــردان چــو بــر شــنـگــرف مـالـی لــوبــیـا
حـربـه بـهـرام را بــشـکـسـتـه لـطـفـش قـبــضـه گـاه بــربــط نـاهـیـد را بــشــکـســتــه قــهـرش گـردنـا
بــــــارگـــــاه او دو در دارد کـــــه مـــــردان در رونـــــد یــک در انــدر کــوفــه یــابـــی و دگــر در کــربـــلــا
در حـــریــم مــصـــطـــفـــا بـــوبـــکــروار انــدر خـــرام تـا سـیـه رویـی جـفـا بـیـنـی و خـوشـخـویـی وفـا
عـشــق را بــیـنـی عـلـم بــر کـرده انـدر کـوی صـدق عـقـل را بــیـنـی قـلـم بــشـکـسـتـه در صـدر رضـا
بـــــا وفــــاداران دیــــن چــــنــــدان بـــــپــــر در راه او تـــا نــه بـــال خــوف مــانــد بـــا تــو نــه پـــر رجــا
دور کــــن بـــــوی ریــــا از خــــود کــــه تـــــا آزاده وار مـسـجـد و مـیـخـانـه را مـحـرم شـوی چـون بـوریـا
تــو چـه دیـدسـتــی هـنـوز از طـول و عـرض مـلـک او کآنـکـه در سـدره ســت هـم آن را نـدانـد مـنـتــهـا
گـــر دو عـــالــم را بـــبـــیــنــی بـــا ولــایــتـــهــای او هفـت گـلـخـن دیده بـاشـی زانـهمـه هفـت آسـیا
صـــورت احـــمــد ز آدم بـــد ولـــیــک انــدر صـــفـــت آدم از احــمــد پــدیـد آمــد چــو ز آصــف بــر خــیــا
جـوهرش چـون ز اضـطـرار عـقل و نفس اندر گذشـت گفت و گوشش که «الرحمن علی العرش استوا»
خـــاک آدم ز آفـــتـــاب جـــود او زر گـــشـــت از آنــک خــاک آدم را چــنـان بــود او کــه مـس را کــیـمـیـا
بــاز چــون خـود ز آفـتــاب جــود زریـن رخ شـده سـت عـــارف زرگـــرش خـــوانـــد: پـــرده دار کـــبــــریـــا
عـــارفــی و زرگــری گــویــی کــزو آمــوخـــتـــســـت خـواجــه و حـامـی و صـدر و مـهـتــر و اسـتــاد مـا
عـــارف زرگــر کــه در دنــیــا چـــو عـــقــل و آفــتـــاب عـارفـســت انـدر احــاطـت زرگـرســت انـدر عـطــا
مــلــک او اربــاب دیـن را هـم صــلــاح و هـم ســلــاح کــلـکـل او دور زمـان را هـم صــبــاح و هـم مـســا
شــکـرهـا بــا بــذل او چــون پــیـش مـوســا جــادوی شـعـرهـا بــا فـضـل او چــون نـزد عـیـســا تــوتــیـا
بـخـشـش خـود را بـه شـکـر کـس نیالاید که هسـت در ره آزاد مــــردان شـــــکـــــر جـــــزوی از جـــــزا
ایـنـهـمـه تــابــش ز روی و رای او نـشــگـفـت از آنـک بــدر گـردد مـه چــو بــا خـورشـیـد سـازد مـلـتــقـا
مـــقـــتـــدای عـــالـــم آمـــد مــقـــتـــدی در دیــن او مــن غــلــام مــقــتـــدی و خــاکــپـــای مــقــتـــدا
فضـل یحـیا صـاعـد آن قاضـی که خـود بـیرون ز فضـل صـدهزاران فـضـل و یحـیی بـر مکسـت اندر سـخـا
قــاضــی مــکــرم کــه چـــون فــوت صـــلــات ایــزدی هـســت در شــرع کـرم فـوت صــلـاتــش را قـضــا
روح او بـــر غــیــب واقــف هــمــچـــو لــوح آســمــان کـاک او در شـرع مـنـصـف هـمـچــو خــط اســتــوا
چــون گــران گــردد رکــابــش روی بــگـشــایـد امـیـد چـون سـبـک گـردد عـنـانـش پـشـت بـنمـاید عـنـا
مــرتـــع حــلــمــش چـــرا خــواران صــورت را ربـــیــع مـنـبــع عــلــمـش جــزاخــواهـان مـعــنـی را جــزا
ای چــو ســودا کـرده خــصــم ســردرابــی گـرم گـرم وی چـو طـوبــا داده شـاخ خـشـک را بـی نـم نـمـا
ای مـــرا مـــمـــدوح و مـــادح وی را پـــیـــرو مـــریـــد ای مـرا قـاضـی و مـقـضـی وی مـرا خــصـم و گـوا
گــرد تــو گــردم هـمــی زیـرا مــرا هـنـگــام ســعــی از مــروت وز صـــفــا هــم مــروه ای و هــم صــفــا
انـدریـن غـربــت مـرا هـمـچــون عــصــای مـوســیئی دوســـتـــانــم را عـــصـــا و دشـــمـــنــم را اژدهــا
از تــو بــودم بآســتــانــه خــواجــه عــارف مــعــرفــت وز تــــو کـــردم در فـــرات نـــعـــمـــت او آشــــنـــا
بــر تــو خــوانـم شـعـر آن شـعـری شـعـار چــرخ قـدر بــا تــو گـویـم شـکـر آن شـکـر شـکـار خـوش لـقـا
پــارسـا خــوانـدسـتــم انـدر شـعـر و مـن بــر صـدر او هـر کـه در فـردوس بــاشـد چـون نـبــاشـد پـارسـا
چــون نــبــاشــم پــارســا چــون عــقــل او را داده ام چـون فـرو دسـتـان مـلـک امـسـال بــاژو پــار، سـا
بــا حــیـا گـفــت او مـرا و چــشــم مـن روشــن بــدو هـر کـه روشـن دیـده تـر شـد بــیـشـتـر دارد حـیـا
چـون عـصـای مـوسـی و بــرهـان عـیـسـی گـفـت او ســاحـــران را اژدهــا شــد شــاعــران را مــتـــکــا
خـاصـه انـدر حـق این خـادم کـه هـسـت از مـکـرمـت دیـگــران را یـک ولــی نــعــمــت مــرا خــود اولــیـا
هـم ولـی اکــرام نـعــمـت هـم ولـی کــتــب عــلــوم هـم ولــی دارو درمــان هـم ولــی شــکــر و ثــنــا
هـسـت کـار مـن بــرو چـونـانـکـه وقـتـی پـیـش ازیـن دهـخــدایـی گـفـت بــا غـوری فـضـولـی در نـســا
کـی فـضـولـی کـو خــراجــت غـور گـفـتــا: بــرگـرفـت شــاه و پــیـغـمـبــر زکـوة از غـور و احــداث از بــغـا
ده خــدا گـفــت ار نـمـکــســاری شــود انـبــان کــون گــوزهــای بـــی نــمــک پـــرانــد اهــل روســـتـــا
غــورک بــی مـغــز را صــفــرا بــشــوریـد و بــگــفــت کــی مــمــوه بـــاژگــونــه یــافــه گــوی هــرزه لــا
ریــش تــو دانــد کــه گــوز بــیــنــمــک مــان در مــزه کــم نــیــابــد آخــر از تــیــز نــمــک ســود شــمــا
ده خــدا در خـشـم شـد بــا غـور گـفـتــا: هـم کـنـون راسـت گـردانـم بـه یک بـاهو مـن این پـشـت دوتـا
غـورک بـی شـرم کان بـشـنید گفـت: احـسـنت و زه خود چـنین بـه هم طبـیب و هم عوان هم ده خـدا
هـزل بــودسـت ایـن ولـیـکـن بــر مـثــال جــد سـزیـد هـمـچـنـیـن بـود آن ولـی نـعـمـت دریـن مـدت مـرا
هـمـچـنـان کـان پـیـر حـلـوایی هـمـی گـفـتـا بـه مـرو هـسـت مـا را هـم دعـا و هـم عـصـید و هم عـصـا
گــر نــدادی پـــرورش جـــان و دمــاغــم را بـــه مــرغ مـرغ وار اکـنـون گـرفـتــسـتــی دمـاغ و جــان هـوا
از شــراب آب روحـــانــی و حـــیــوانــی بـــشــســت روح نــفــســانــیــم را از نــقــش مــالــیــخــولــیــا
جـــان و دل را بـــود دارو لـــیــکـــن از بـــهــر جـــگـــر آنچـه مـی بـاید نبـود آن چـیسـت کـسـنی و کـمـا
یک دو هفـتـه طـبـع از آن بـگـریخـت کـز سـلوی و من چــون ســتـــوران بـــاز در زد در پـــیــاز و گــنــدنــا
ای ز راه خــلــق و خــلــق و لــحــن خــوش داوود وار در دو جــایـم جــلـوه کــرده در جــهـان چــون اوریـا
مـعــنـی دعــوت بــســی بــنـمـوده مـا را در حــضــور ای عــفـی الـلـه دعــوی دعـوات در غـیـبــت چــرا
هـر چـه جـویـنـد از دعـا مـا را خـود از تــو رایـجــسـت ابــلـهـی بــاشـد ز چــون تــو قـبــلـه دزدیـدن دعـا
خـشـمـت ار چـه بــر نـخـوانـد بــر دلـم بـعـد از طـمـع هـمــچــو دیـوانـی بــری مــنــک بــربــر صــیـصــیـا
آخــر ارچــه عــقــل مـا گـم شــد ولـی از روی حــس ســر ز بــالــش بــاز مـی دانـیـم و پــای از لــالـکــا
من همـان گـویم کـه آن مز من بـدان پـرسـنده گـفـت کـش بـپـرسـید آنـهـمـه عـرق الـرجـال آخـر کـجـا؟
گـفـت لـاتـسـال حـبـیبـی کآنهمـه بـرکـند و سـوخـت ســبــلـت عــرق الـرجــالـم عـلـت عــرق الـنـســا
تــنـگ شـد بــر مـا فـضـای عـافـیـت بــی هـیـچ جـرم وین چـنین بـاشـد «اذا جـاء القـضـا ضـاق الـفـضـا»
مـالـشـی بــایـسـت مـا را زان کـه بـه ربـط را هـمـی گــوشــمــالــی شــرط بـــاشــد تــا درآیــد در نــوا
ای بـه مـاهـی جـان مـا را کـرده چـون مـاهـی شـیم وی ز شـعـری عقل ما را داده چـون شـعـری سـنا
مـا جــواب آن چــنـان شــعــر چــنـیـنـی گـفــتــه بــاز شـــــعـــــر تــــــو آواز داوود آن مـــــا آن را صـــــدا
از تـــو آن آیــد ز مــا ایــن زان کــه در شـــرط قـــمــار پــخـتــگـان را صـرف بــهـتــر خـام دسـتــان را دغـا
تـو فـشـاندی نور خـود چـون مـاه و اندر جـرم خـویش مـرده ریـگـش مـانـد آن گـر بـیـش ازین دارد سـهـا
کی شـود صـفرای تـو سـاکن ز خـوان ما چـو هسـت مــطــبــخ مــا را بــه جــای زیــر بــا تــقــصــیـر بــا
تــا چــو هـدهـد عـاقـلـان را هـم ز ســر خــیـزد کـلـاه تــا چــو طـوطـی قـانـعـان را هـم ز تــن رویـد قـبــا
هـمـچــو تــصـحــیـف قـبــا بــاد و چــو مـقـلـوب کـلـاه دشـمـنـت اعـنـی هـلـاک و حـاسـدت اعـنـی فـنـا
آنـــت بـــاد از راه دنـــیـــا کـــت کـــنـــد عـــقـــل آرزو و آنـت بـاد از روی حـکـمـت کـت کـنـد دین اقـتـضـا
عــالــم و آدم ز خــلــق و خــلــق تـــو آبـــاد و خــوش هـمـچـو از مـادر صـبـی و هـمـچـو از گـلـبـن صـبــا
تــو نـهـاده بــر ســر مــا پــای و مــا گــفــتــه بــه تــو «ای نــهــاده پــای هـمــت بــر ســر اوج ســمــا»

گروه کتاب پایگاه خبری شاعر


منبع : درج