فرهنگی، هنری و ادبی

امروز : 6 اردیبهشت 1403

احمد شاملو

     تاریخ تولد 1/ آذر/ 1304

درگذشت: 2/ مرداد/ 1379

محل تولد: تهران

پدرش افسر ارتش بود و مدام از اين شهر به آن شهر اعزام مي‌شد و همين باعث شده بود كه شاملو تحصيلات مرتبي نداشته باشد. او در سال 1322 براي اولين بار زندان‌هاي متفقين را تجربه كرد. در سال 1326 اولين مجموعه شعرش را با عنوان”آهنگ‌هاي فراموش شده” كه مجموعه‌اي از شعرهاي سنتي و نيمايي و حتي گاهي بي وزن و قافيه بود به چاپ رساند.در سال 1330 “قطعنامه” و شعر بلند “23” را منتشر كرد.

 شعرهاي اين مجموعه بيانگر اين مطلب بود كه شاملو با گذر از شيوه نيمايي دنبال راه و روشي تازه است. او ادبيات كلاسيك را هم به خوبي مي‌شناخت و بر زبان فارسي تسلط كامل داشت كه نتيجه آن در اشعارش بسيار بارز است. او با فرهنگ عامه نيز آشنايي بسيار داشت كه در راستاي اين آشنايي اثري ماندگار يعني “كتاب كوچه” را آفريد. او در شعر به ديدگاهي كاملاً مستقل دست يافت تا جايي كه عنوان “پدر شعر سپيد” شايسته اوست. ويژگي بارز شعرهاي او وجود تصاويري شكوهمند و زنده، زباني محكم و قدرتمند و تفكري اجتماعي است كه از طريق اسطوره‌هاي انساني، تمثيل و نماد بيان مي‌شود. آهنگ سخن او گاهي به نثر قرن چهارم و پنجم و گاه به زبان ترجمه‌هاي كتاب مقدس نزديك مي‌شود.تسلط كامل او بر زبان، ترجمه‌هاي او را نيز متفاوت كرد. او گاهي آنقدر با شعر يا متن درگير مي‌شود كه به نوعي بازآفريني مي‌رسد و ترجمه‌اي مثل “دن آرام” يا “پابرهنه‌ها” را مي‌آفريند. او بدون شك يكي از برجسته‌ترين شاگردان نيما بود.

آثار:

شعر: آهنگ‌هاي فراموش شده(1326)، قطعنامه(1330)، آهن‌ها و احساس (1332)، هواي تازه (1336)، بـاغ آيـنـه (1338)، آيـدا در آيـنـه (1343)، آيدا در آينه و لحظه‌ها و هميشه (1343)، آيـدا: درخـت و خنـجـر و خـاطـره (1334)، ققنوس در باران (1345)، از هوا و آينه‌ها (1346)، لحظه‌ها و هميشه (1347)، مرثيه‌هاي خاك (1348)، شكفتن در مه (1349)، ابراهيم در آتش (1352)، دشنه در ديس (1356)، ترانه‌هاي كوچك غربت (1359)، مدايح بي‌صله (1370) و در آستانه (1376).

تصحيح و تحقيق:افسانه‌هاي هفت گنبد، ترانه‌ها، رباعيات ابوسعيد ابوالخير، خيام، باباطاهر، حافظ شيراز، كتاب كوچه.

ترجمه: نمايشنامه عروسي خون، افسانه‌هاي چيني، اشعار لوركا، رمان پابرهنه‌ها، مفت خورها، شهريار كوچولو، دن آرام، همچون كوچه‌اي بي‌انتها.

درباره او:

نام همه شعرهاي تو (2 جلد) ع. پاشايي/ بامداد هميشه (يادنامه احمد شاملو) تنظيم آيدا سركيسيان. تاملي در شعر شاملو (تقي پور نامداريان)/ احمد شاملو از آغاز تا امروز (محمد حقوقي)/ يك هفته با احمد شاملو (مهدي اخوان لنگرودي)، از زخم قلب/ شناختنامه احمد شاملو (جواد مجابي)/ بن بست و ببرهاي عاشق

نمونه اشعار و کتاب ها

از کتاب زندگي خواب ها
خواب تلخ

مرغ مهتاب
مي‌خواند.
ابري در اتاقم مي‌گريد.
گل‌هاي چشم پشيماني مي‌شكفد.
در تابوت پنجره‌ام پيكر مشرق مي‌لود.
مغرب جان مي‌كند،
مي‌ميرد.
گياه نارنجي خورشيد
در مرداب اتاقم مي‌رويد كم كم

بيدارم
نپنداريدم در خواب
سايه شاخه‌اي بشكسته
آهسته خوابم كرد.
اكنون دارم مي شنوم
آهنگ مرغ مهتاب
و گل‌هاي چشم پشيماني را پرپر مي‌كنم.